Mediation zonder Voorwaarden

Een dure les van de Zuidas om voorwaarden aan de mediation te stellen

Recent deed de kantonrechter een opmerkelijke uitspraak in een zaak tussen Dentons, 's werelds grootste advocatenkantoor, en een kandidaat-notaris. De zaak, die het kantoor uiteindelijk ruim 270.000 euro kostte, biedt waardevolle inzichten over de grenzen van verplichte mediation.

De Situatie

De zaak begon met een opvallende ommezwaai. Na jaren van positieve beoordelingen, promoties en bonussen werd een senior kandidaat-notaris plotseling geconfronteerd met kritiek. Het kantoor zette haar onder druk om een beëindigingsovereenkomst te tekenen. Toen dit niet lukte, werd mediation voorgesteld - maar wel met een cruciale voorwaarde: het gesprek zou uitsluitend over exit moeten gaan.

Deze voorwaarde leidde tot een reeks escalaties:

• De werknemer weigerde het intakegesprek, omdat ze het zinloos achtte gezien de vooraf opgelegde exit-voorwaarde;
• Het kantoor gaf een officiële waarschuwing voor het niet verschijnen;
• Na een tweede weigering volgde een loonstop;
• De werknemer reageerde helder: "Er is heel duidelijk aangegeven dat de mediation exit-mediation betreft".

De Uitspraak

De kantonrechter oordeelde dat de loonstop onrechtmatig was en ging nog veel verder. Het kantoor had 'ernstig verwijtbaar' gehandeld door:

• Het ontbreken van een gedegen verbetertraject
• De uitgeoefende druk om in te stemmen met beëindiging;
• De ongepaste wijze van feedback geven;
• Het creëren van een intimiderende werkomgeving.

De Prijs van Voorwaarden

De gevolgen van deze aanpak waren verstrekkend:

• Een billijke vergoeding van €150.000;
• Transitievergoeding van €23.000;
• Achterstallig salaris plus boete van €75.000;
• Bonus, winstdeling en overige vergoedingen van €23.000;
• Totale kosten: ruim €270.000;
• Onherstelbare reputatieschade.

Praktische Implicaties

Voor Werkgevers
Deze Zuidas-zaak toont duidelijk aan dat mediation niet gebruikt kan worden als elegant verpakte exit-strategie. De belangrijkste lessen:

Mediation is een open dialoog, geen verkapt ontslaggesprek. Door het vooraf sturen op exit riskeert u niet alleen het mislukken van de mediation, maar ook juridische consequenties - in dit geval een kostenpost van €270.000.

Bij zorgen over functioneren is een gedegen verbetertraject essentieel. De plotselinge ommezwaai van positieve beoordelingen naar kritiek, zonder deugdelijk verbetertraject, maakte de positie van het advocatenkantoor bijzonder kwetsbaar.

Professionele communicatie en documentatie zijn cruciaal. De "ongepaste" feedback en intimiderende aanpak in deze zaak werden de werkgever zwaar aangerekend. Houd gesprekken en feedback daarom zakelijk en constructief.

Voor Werknemers
Kent u uw rechten? Een werkgever kan u niet dwingen deel te nemen aan een voorwaardelijke mediation. Dit werd in deze zaak expliciet bevestigd door de kantonrechter.

• Documenteer alles zorgvuldig:
• Voorwaarden die de werkgever stelt aan mediation;
• Positieve beoordelingen en prestaties uit het verleden;
• Signalen van 'wegpestgedrag', zoals plotselinge kritiek na jaren van goede beoordelingen;
• Oneigenlijke druk om akkoord te gaan met beëindiging;

In deze zaak was de goede documentatie van zowel de exit-voorwaarde als de eerdere positieve beoordelingen cruciaal voor de sterke positie van de werknemer.

De sleutel tot succesvolle Mediation

De praktijk laat zien dat mediation bijzonder effectief kan zijn, maar alleen onder de juiste omstandigheden. Essentieel is dat beide partijen vrij zijn om alle opties te verkennen. Dit betekent dat zowel voortzetting als beëindiging van de arbeidsrelatie bespreekbaar moet zijn, net als alle scenario's daartussenin.

Timing speelt een cruciale rol. Hoe eerder in een conflict mediation wordt ingezet, hoe groter de kans op succes. Wacht niet tot posities zijn verhard en de communicatie is vastgelopen. In deze zaak was mediation mogelijk wel succesvol geweest als het eerder en zonder voorwaarden was voorgesteld.

Het vermijden van voorwaarden vooraf is fundamenteel. Zodra één partij voorwaarden stelt aan de uitkomst, wordt het wezen van mediation - een open dialoog gericht op wederzijds aanvaardbare oplossingen - ondermijnd.

Verharding van posities is vaak een teken dat mediation te laat wordt ingezet. Wanneer partijen zich hebben ingegraven in hun standpunten, wordt het vinden van creatieve oplossingen moeilijker. Vroege signalering van spanningen en tijdige inzet van mediation kunnen escalatie voorkomen.

Neem vrijblijvend contact op met Het Mediators Collectief als een arbeidssituatie dreigt te ontsporen of als er al een arbeidsconflict ontstaan is.