André Rouvoet en zijn platform, “Scheiden … en de kinderen dan?”

Met stijgende verbazing lees ik het artikel in de Volkskrant van 23 februari over de rapportage van André Rouvoet en zijn platform,

“Scheiden … en de kinderen dan ?”

Die verbazing verdwijnt niet als ik het programma van Jinek bekijk, in gesprek met Rouvoet, integendeel. Geen enkele keer valt de term “mediation” of “mediator”. Dat kan toch niet waar zijn? Het kan toch niet zo zijn dat je anno 2018 als het gaat over scheiden, over vechtscheiden, over de belangen van kinderen, mediation , dat al tientallen jaren sterk in opkomst is en door Justitie wordt gepromoot, niet prominent in beeld laat komen? Welnu, dat blijkt dus wel te kunnen.

Na lezing van het rapport blijf ik nog steeds verbaasd, maar tevens teleurgesteld en ook wel enigszins geërgerd achter. Op blz.16 valt voor het eerst de term “mediation” te lezen in een schematisch overzicht, op blz. 22 wordt aanbevolen de mogelijkheden van mediation onder de aandacht te brengen, op blz. 23 is sprake van forensische mediation , alles zonder toelichting op inhoud en betekenis van mediation. Het accent ligt (nog steeds) op het inschakelen van advocaten.

Als ik de samenstelling van het platform bekijk, begin ik er al iets meer van te begrijpen. Geen Mediators federatie Nederland als deelnemer, wel de VFAS, en dat is merkbaar:

– “ Zo realiseren we ons dat het overgrote deel van de scheidingen binnen de bestaande procedures ‘geruisloos’ wordt afgewikkeld, waarmee zowel de vaak genoemde filterfunctie van de advocatuur (HMC: en mediation dan?) als de geschilbeslechtende rol van de rechterlijke macht zichtbaar worden ” (blz.11);

– bij lokale samenwerkingspartners (blz. 18) worden “familie recht professionals : genoemd; “recht” verwijst naar de advocaat, naar de juridische aanpak; mediation biedt zoveel meer;

– “ bevorder – in overleg met de advocatuur en het notariaat – de ontwikkeling van anti-vechtclausules …..” (blz. 20) Waar is in vredesnaam de verwijzing naar de mediator? Die hoort hier toch in de eerste plaats thuis!

– “Een veelgehoorde opmerking van gescheiden ouders was dat, als je dan dit punt bereikt hebt en vast van plan bent om goed uit elkaar te gaan, de centrale vraag is: ‘…maar wie bel je dan?’ (blz. 21). Het antwoord had meteen gegeven kunnen worden: de mediator.

– Bij “Het Praktijkvoorbeeld” op blz. 26 wordt de advocatuur genoemd en ontbreekt de mediator op het lijstje “Actoren” opvallend.

De rapportage doet absoluut geen recht aan die honderden collega-mediators die dagelijks bezig zijn de angel uit conflicten te halen, de belangen van kinderen in echtscheidingen voorop te stellen, en de ouders ertoe aan te zetten, juist vanwege dat belang, fatsoenlijk en zorgvuldig met elkaar om te gaan.  

Ik leg enkele bevindingen uit de rapportage naast mijn mediationpraktijk:

– “de opgave om het partnerschap en het ouderschap te ontvlechten ”; mediators doen niet anders;

– “hoe ontwikkelen we een verbeterde, op de-escalatie gerichte rechts gang waarin de behoeften van zowel de scheidende ouders als die van het kind en de positie en het belang van kinderen meer gewaarborgd kunnen worden?” Ooit van mediation gehoord? Als mediator inventariseer ik de behoeften, wensen en belangen van ouders en kinderen, ga desgewenst afzonderlijk met de kinderen in gesprek.

– “ hoe zorgen we ervoor dat het kind na de scheiding niet de dupe wordt van voortslepende conflicten”. In mijn werk beperk ik me niet tot de oplossing in het nu, ik bespreek de emoties (verdriet, boosheid), ik haal de angel uit het conflict en werk er altijd aan om de ouders in communicatief opzicht handvatten mee te geven opdat ze minder gemakkelijk terugvallen in de gedragspatronen die tot het conflict hebben geleid.

– “Stel ……….. een top 5 do’s en don’ts in een scheidingsproces samen”. Die lijstjes zijn er al lang in allerlei varianten. Zo gebruik ik al jaren tot (mijn) volle tevredenheid (waarbij do’s natuurlijk altijd beter werken dan don’ts):

o “ 10 valkuilen voor scheidende ouders in de omgang met hun kinderen ” (met dank aan het maatschappelijk werk);

o “Tien tips voor ouders over kinderen en scheiding”, zowel tijdens de scheiding als voor de periode daarna;

o de”10 geboden van het co-ouderschap”;

o 5 gouden overlegtips;

o regels voor effectieve communicatie;

Ik voeg er nu de 7 kernen van goed ouderschap aan toe (blz. 8 van de rapportage).

– “stimuleren van ‘4-gesprekken’ tussen de beide ouders en hun advocaten”, blz. 23. Voor de mediator is standaard werkwijze dat hij gesprekken voert met beide ouders samen. Die werkwijze is nog goedkoper ook.

Scheidingsloket? Prima idee, en wat zou het fijn zijn als het loket straks niet automatisch verwijst naar advocaten, “het toernooiveld”, maar juist het alternatief van mediation, een de-escalerend en oplossingsgericht samenwerkingsmodel (één van de kernboodschappen op blz. 28), onder de aandacht brengt.

Hebben de VFAS-sers zitten slapen of hebben ze vooral (de belangen van) de advocatuur voor ogen gehad?

Ik snap dat het niet de eerste taak voor het platform is om mediation te bevorderen,

maar het zo mager uit de verf te laten komen, als je de-escaleren, dejuridiseren en de belangen van kinderen zegt belangrijk te vinden, is echt het andere uiterste. Het uitvoeringsprogramma van Rouvoet, dat beoogt een gezamenlijk perspectief te bieden, wordt half werk, als daar niet een prominente plek voor mediation wordt ingeruimd, ook in het ‘goed-uit-elkaar-pakket’.

Bron: Hans Oosterveld